Chùa Đại Trà

Giới thiệu Chùa Đại Trà

Di tích chùa Đại Trà được xây dựng ở thôn Đại Trà, xã Đông Phương, huyện Kiến Thụy. Ngoài tên mang danh địa phương, cổ truyền chùa Đại Trà còn mang tên chữ là Đại Linh tự. 

Tư liệu từ tấm bia đá "Đại Linh tự bi ký" tạo vào đời vua Lê Kính Tông, niên hiệu Hoằng Định thứ 10 (1610) cho biết chùa Đại Trà được xây dựng vào thời Mạc, thế kỷ 16 với qui mô rất đồ sộ bao gồm 50 gian nhà gỗ lim bố cục liên hoàn, nhà bia 5 gian to lớn, đủ sức chứa sáu chục tấm bia đá lớn nhỏ. Đương thời, chùa Đại Linh là một sơn môn lớn, thu hút du khách bốn phương tấp nập tìm về viếng thăm, vãn cảnh. 

Tuy nhiên, sau khi nhà Mạc lâm vào con đường suy vong, chùa Đại Trà cũng đã bị tàn lụi dần theo thời gian. Phần kiến trúc hiện tồn là kết quả của những đợt trùng tu sau này mang niên đại thời Nguyễn, đời vua Tự Đức năm 1851. Tuy có đầy đủ các công trình như tòa thượng điện, nhà thờ sư tổ, tòa thờ mẫu nhưng qui mô kiến trúc không còn được như xưa. Hình bóng chùa Đại Linh vang bóng từ thời Mạc hiện chỉ còn được lưu lại qua hệ thống các di vật tượng Phật, bia ký, chứa đựng những giá trị lịch sử văn hóa to lớn như 2 pho tượng thân vương nhà Mạc, tượng Quan âm tọa sơn, tượng Quan âm tống tử. 

Chùa hiện còn lưu giữ được 7 tấm bia đá, trong đó có 5 bia niên đại thời Lê thế kỷ 17 nhưng mang phong cách nghệ thuật Mạc rất rõ nét. Trong số các di vật cổ của chùa Đại Trà đáng chú ý có tượng Quan âm tọa sơn tạc bằng chất liệu đá được các nhà nghiên cứu đánh giá là pho tượng có niên đại tạo tác sớm nhất nước ta. Trang trí trên mũ tượng theo đề tài hoa lá khắc nổi đã cho thấy những cơ sở để tạo ra tiền đề sau này cho hoa văn thời Lê Trung hưng ở các thế kỷ tiếp theo. Bệ tượng mang hình núi có nhiều chi tiết đáng chú ý với hoa văn hình cánh sen, hình người ở phía dưới như đại diện cho thế giới chìm nổi. Hình một con cá sấu thoáng mang nét tượng trưng cho thế giới tà ác qui y phật pháp.  

Trong sự phân chia tầng bậc của các hình tượng trang trí điêu khắc vừa đại diện cho thế giới nước, vừa đại diện cho núi non, nên tượng Quan âm tọa sơn chùa Đại Trà là một minh chứng cho quá trình hòa cùng tượng Quan âm Nam Hải để phản ánh yếu tố dân gian một cách rất sinh động. Các bia ký chùa Đại Linh tạo tác vào thời Lê nhưng mang phong cách Mạc một cách rất rõ nét. 

Đây là một di tích hiện còn lưu giữ được khá nhiều di vật phản ánh sự hưng thịnh của Phật giáo trên vùng đất Dương Kinh, thời kỳ các vua nhà Mạc còn trị vì đất nước. Năm 1991, chùa Đại Linh đã được Bộ Văn hóa thông tin xếp hạng là Di tích lịch sử văn hoá cấp Quốc gia.