Làng cổ Đường Lâm

Giới thiệu Làng cổ Đường Lâm

Giới thiệu Làng Cổ Đường Lâm

Với những nét đặc trưng về kiến trúc, nghệ thuật của một làng Việt cổ vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng, có thể nói làng cổ Đường Lâm chỉ đứng sau phố cổ Hội An và phố cổ Hà Nội về quy mô cũng như giá trị nghệ thuật khiến cho nơi đây trở thành một điểm nhấn du lịch của Hà Nội.

Cuộc sống đời thường ở Làng Cổ Đường Lâm.

Ngoài ra, đây còn là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, nơi duy nhất “một ấp hai vua” – nơi sinh của vua Phùng Hưng và vua Ngô Quyền nên nơi đây còn gắn liền với những di tích lịch sử, văn hóa Nho học khiến du khách ai cũng một lần muốn ghé qua.

Cuộc sống thanh bình ở Làng Cổ Đường Lâm.

Ngày nay, làng cổ Đường Lâm vẫn còn giữ được những nét đặc trưng cơ bản của một ngôi làng Việt với cổng làng, cây đa, bến nước, sân đình, điếm canh, giếng nước, ruộng, gò, đồi, miếu, chùa…

Vẻ cổ kính của Đường Lâm.

Cổng làng cổ nằm ở làng Mông Phụ, quay về hướng Đông Nam, là một ngôi nhà hai mái nằm ngay trên đường vào làng, bên cạnh là cây đa hơn 300 tuổi, bến nước, ao sen… tạo ra một cảnh quan nguyên vẹn hiếm có tính đến thời điểm hiện nay.

Từ cổng làng đi vào làng trên những con đường lát gạch sạch sẽ, đi giữa những bức tường đá ong có màu vàng sậm khiến cho du khách cảm nhận được sự ấm cúng, bình yên của ngôi làng.

Thời điểm du lịch làng cổ Đường Lâm

Đường Lâm là địa điểm mà bạn có thể đến thăm quan bất cứ mùa nào trong năm. Tuy nhiên bạn có thể chọn mùa lúa, vì Đường Lâm được bao quanh bởi những cánh đồng lúa bát ngát, tạo cho khung cảnh cổ kính thêm phần thơ mộng.

Tháng 4 (tháng 3 âm lịch): Mùa lễ hội

Đến với Đường Lâm mùa lễ hội tháng 3 âm lịch, du khách được tận hưởng không khí cổ truyền, với các phong tục tập quán đặc sắc và các món ăn chỉ trong ngày hội mới có.

Đường Lâm mùa lễ hội

Tháng 5 - 6: Mùa lúa chín vàng khắp cánh đồng

Những cánh đồng lúa xanh bát ngát, mềm mại ôm trọn lấy làng cổ tạo nên một khung cảnh làng quê Việt yên bình, thư thả.

Đường Lâm mùa lúa chín.

Di chuyển, đi lại

Với vị trí gần đường quốc lộ và cách Hà Nội chỉ khoảng 50km, nên có nhiều cách di chuyển đến Đường Lâm trong ngày.

Đi đến Đường Lâm từ Hà Nội

Xe bus: Các bạn có thể đến Đường Lâm bằng các tuyến xe bus sau:

- Từ bến xe Mỹ Đình đến bến xe Sơn Tây các bạn đi xe bus tuyến số 71, giá vé 14k.

- Từ bến xe Kim Mã đến bến xe Sơn Tây, tuyến số 70.

- Từ bến xe Hà Đông đến bến xe Sơn Tây: tuyến số 77.

- Đến bến xe Sơn Tây các bạn bắt xe ôm hoặc taxi đi vào Làng cổ. Taxi Sơn Tây: 04. 3362 6262.

Phương tiện cá nhân

Vì khoảng cách gần Hà Nội, bạn cũng có thể tự di chuyển đến Đường Lâm bằng phương tiện cá nhân, bạn có thể đi theo 2 tuyến đường sau để tới Đường Lâm:

- Từ Hà Nội đi theo Đại lộ Thăng Long đến ngã ba Hòa Lạc thì rẽ phải, theo đường 21, đi qua Sơn Lộc đến ngã tư giao nhau với đường 32 thì có biển chỉ dẫn vào làng cổ Đường Lâm

- Từ Hà Nội đi về phía Nhổn, theo đường 32 lên đến thị xã Sơn Tây, đến ngã tư giao nhau với đường 21 sẽ có lối rẽ vào cổng làng Đường Lâm ở bên tay trái đường.

Đi lại tại Đường Lâm

Bạn có thể lựa chọn các phương tiện như xe máy, xe đạp hoặc đi bộ để thăm quan làng cổ, tuy nhiên đến đây du khách thường chọn thuê xe đạp để đi lại vì xe đạp là phương tiện hữu dụng nhất để đi tham quan làng.

Do nhu cầu đi lại thăm quan của khách du lịch ngày càng cao, tại làng cổ Đường Lâm hiện nay, có nhiều chủ nhà của những ngôi nhà cổ cho thuê xe đạp nhằm phục vụ đi lại trong ngày của du khách. Với một chiếc  xe đạp, khách du lịch có thể đi lại quanh làng cũng như các điểm du lịch gần làng cổ mà không mất quá nhiều thời gian .

Đạp xe khám phá làng cổ Đường Lâm.

Đặc biệt giá thuê xe đạp ở đây cũng rất mềm chỉ từ  30.000 – 50.000 vnd / 1 xe theo giờ và nếu bạn muốn thuê cả ngày thì giá thuê xe khoảng 80 đến 100.000 vnd/ 1 xe. Xe đạp giúp bạn vừa thong thả ngắm cảnh nơi đây lại vừa không sợ giao thông mất an toàn vì xe đạp là phương tiện gần như dễ dàng sử dụng nhất so với các loại phương tiện giao thông khác.

Chơi gì ở Đường Lâm

Ở Đường Lâm bạn sẽ có cơ hội khám vẻ đẹp thuần khiết của một ngôi làng cổ vùng Bắc Bộ, dưới đây là danh sách những địa điểm trong làng mà du khách thường quan tâm

Check-in, chụp hình Cổng làng Mông Phụ

Nét cổ nhất của Đường Lâm nằm ở kiến trúc cổng làng và đình Mông Phụ. Cổng làng hội tụ bao lớp lang văn hoá với kiến trúc vòm, lớp đá ong cổ. Vốn dĩ làng có tới 5 cổng, một cổng lớn và 4 cổng trấn tứ phương. Hiện tại chỉ còn sót lại cổng làng Mông Phụ được xây dựng từ năm 1833, trên còn tựa dòng chữ “thế hữu hưng ngơi đại”, tạm hiểu là “thời nào cũng có người tài giỏi”.

Cổng Làng Mông Phụ.

Tham quan Đình làng Mông Phụ

Đình Mông Phụ đã có cách đây gần 380 năm, mang đậm dấu ấn của lối kiến trúc Việt – Mường: đình có sàn gỗ cách mặt đất, mô phỏng kiểu kiến trúc của nhà sàn. Có thể nói đây là một bông hoa về nghệ thuật kiến trúc, những nét tài hoa có một không hai ấy còn được lưu giữ trên những bức trạm cốn và đầu dư… Tinh vi trong từng nhát đục, song cũng cực kỳ tinh tế trong quy hoạch tổng thể mang tính vĩ mô.

Đình làng Mông Phụ.

Không chỉ thế, sân đình còn là một cái “ngã sáu” khổng lồ, xoè ra như những cánh hoa, quy tụ mọi con đường trong làng về trung tâm. Sự kỳ diệu về địa thế và kiến trúc đó khiến cho người làng có thể từ đình đi đến bất cứ xóm nào trong làng mà không ai trực tiếp quay lưng lại với hướng đình.

Tham quan Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh

Nằm trong trung tâm của quần thể di tích Làng cổ ở Đường Lâm, di tích Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh đang trở thành điểm đến tham quan, tìm hiểu của nhiều du khách trong và ngoài nước.

Di tích được xây dựng từ đời Tự Đức để thờ Thám hoa Giang Văn Minh (1573 – 1637), người được vua Lê Thần Tông cử đi sứ sang Trung Quốc.

Ông đã dũng cảm đối đáp để bảo vệ danh dự dân tộc trước sự xúc phạm của vua Minh. Nhà thờ được người trong họ xây bằng gạch thời tự Đức (1847-1883), kiến trúc theo kiểu chữ “nhị”, mặt quay về hướng Nam.

Hiện trông coi, hương khói tại ngôi đền là hậu duệ đời thứ 13 của dòng họ Giang – ông Giang Văn Kế.

Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh.

Ghé thăm các ngôi nhà cổ

Làng cổ Đường Lâm có tổng cộng 956 ngôi nhà cổ, nằm ở các làng Đông Sàng, Mông Phụ và Cam Thịnh. Có nhiều ngôi nhà được xây dựng từ rất lâu đời, từ những năm 1649, 1703, 1850… đều được xây dựng bằng loại vật liệu truyền thống của xứ Đoài là: đá ong, tre, gỗ xoan, nứa, gạch đất nung, ngói, đất nện, trấu, mùn cưa,…

Những ngôi nhà cổ đặc trưng ở Đường Lâm.

Nhà thường được xây dựng với mô hình 5 gian hay 7 gian 2 dĩ, gắn liền với nhà là sân, vườn, bếp, nhà ngang, giếng nước, chuồng trại, bình phong, cao, cây rơm, cổng có mái che… Ngoài ra làng cổ Đường Lâm còn có một hệ thống các nhà thờ họ, miếu, quán đình, chùa, giếng cổ… nằm trong một môi trường cảnh quan sinh động và trù phú đã tạo thành một điểm nhấn thú vị cho vùng đất Sơn Tây và Hà Nội.

Một số ngôi nhà Cổ nổi tiếng ở Đường Lâm được du khách ghé thăm nhiều:

– Nhà của ông Hà Nguyên Huyến: Là di tích được xếp hạng nhà cổ dân sinh loại một. Ngôi nhà gây ấn tượng mạnh cho khách tới thăm bởi màu xanh cây cối. Vốn có nghề nấu tương, ông Huyến dành hầu hết diện tích sân làm nơi chế biến. Các vại tương màu nâu trầm xếp hàng đều tăm tắp trên khoảng sân gạch.

Nhà của ông Hà Nguyên Huyến.

Các ngôi nhà cổ tại Đường Lâm.

– Ngôi nhà của ông Nguyễn Văn Hùng: cũng được xếp hạng nhà cổ dân sinh loại một. Ngay khi đến thăm, du khách sẽ ngạc nhiên trước chiếc cổng được xây dựng theo lối xưa bằng đất đá, bã trấu, bùn để tạo chất kết dính và lối vào rợp bóng bởi cây tơ hồng.

Ngôi nhà của ông Nguyễn Văn Hùng.

– Nhà cổ của chị Dương Lan: được xây từ năm 1780, lại không phải là nhà cổ dân sinh. Ngôi nhà vốn thuộc về cụ tổ chồng chị là quan đốc học Đỗ Doãn Chính. Bục cửa được thiết kế rất cao khiến cho người vào nhà đều phải cúi rạp mình khi bước qua. Chị Lan lý giải, bục cửa xây cao như vậy là để nhắc nhở khách đến nhà phải luôn nhớ kính trọng một vị quan, một người thầy.

Nhà cổ của chị Dương Lan.

Giếng cổ Đường Lâm

Giếng cổ Đường Lâm, nơi xưa kia được dân làng thường xuyên sử dụng cho mục đinh sinh hoạt công cộng hàng ngày. Trước đây được xây chủ yếu bằng chất liệu đá ong và vữa nhưng nay một số đã được tu sửa lại bằng xi măng và gạch.

Giếng cổ Đường Lâm.

Đền thờ Phùng Hưng (Bố Cái Đại Vương)

Đền thờ Phùng Hưng được lập ở nhiều nơi, trong đó ở Đường Lâm đền thờ có quy mô lớn nhất nhưng chưa rõ niên đại xây dựng. Tuy nhiên việc đền thờ có hình dáng như ngày nay là do có một đợt trùng tu lớn vào năm 1889 (đời vua Thành Thái).

Vì vậy đền thờ có kiến trúc đời nhà Nguyễn vào những năm đầu thế kỷ XX gồm các hạng mục công trình như: Tả – Hữu Mạc, Đại Bái, Hậu Cung. Một số hoa văn, linh vật được trang trí trong đình như: bờ nóc, đầu xà, điểm nối giữa các bộ vì, kèo, cột. Tượng Phùng Hưng được an toạ ở Hậu Cung, xung quanh đền có một số cây lấy gỗ, ăn quả đã có niên đại lâu đời như: lim, nhãn, đa…

​Đền thờ Phùng Hưng.

Đền thờ và Lăng Ngô Quyền

Lăng Ngô Quyền: Cách đền Phùng Hưng khoảng 500 mét về phía bên trái. Lăng khá rộng rãi, trước mặt lăng là những cánh đồng lúa trải dài bát ngát, không khí mát mẻ, trong lành.

Đền và lăng Ngô Quyền được xây dựng trên một đồi đất cao, có tên là đồi Cấm, mặt hướng về phía đông. Đền thờ được xây ở phía trên, cách lăng khoảng 100m. Phía trước lăng là một cánh đồng rộng nằm giữa 2 sườn đồi; một nguồn nước gọi là vũng Hùm chảy ra sông Tích; bên cạnh đó là đồi Hổ Gầm, tương truyền xưa là nơi thuở nhỏ Ngô Quyền thường cùng bạn chăn trâu, cắt cỏ và tập luyện võ nghệ. Đây có lẽ là vị trí đẹp nhất của ấp Đường Lâm xưa.

Đền thờ và Lăng Ngô Quyền

Chùa Mía (Sùng Nghiêm Tự)

Chùa Mía nằm ngay ở một ngã ba trên đường tới khu di tích lăng và đền, thờ bà chúa Mía, trong chùa có rất nhiều tượng được làm bằng đồng, gỗ hoặc đất sét, có không gian thanh tịnh và êm ả.

Dấu tích xưa của chùa là ngôi miếu nhỏ, đến đời Đức Long thứ 6 (1632), bà Ngô Thị Ngọc Diệu là phi tần trong phủ Chúa Trịnh Tráng, người làng Mía cùng bố mẹ và nhân dân trong vùng đã sửa sang ngôi chùa. Sau nhiều lần tu bổ, chùa mới có khuôn viên lớn như ngày nay.

Chùa Mía (Sùng Nghiêm Tự)

Ăn gì ở Đường Lâm

Gà mía

Đây là một sản vật quý, thể hiện cho sự ăn nên làm ra, sự sung túc và đủ trong mỗi gia đình nên trước đây đây là món “đặc sản tiến Vua”. Hoặc chỉ những dịp Tết đến xuân về hay hội làng, lễ lạt, dân làng mới làm gà mía dâng lên tổ tiên.

Đến nay gà mía không còn hiếm như xưa nhưng vẫn là một trong những sản phẩm nông nghiệp cao cấp, được thị trường ưa chuộng vì vị ngon đậm đà của nó. Gà mía có đặc điểm chân nhỏ, lông vàng, khi luộc chín tới thịt có màu trắng, mỡ vàng, da rất giòn nên khi đến với Đường Lâm, du khách thường sẽ được giới thiệu món gà mía trong các bữa ăn trưa tại đây.

Đặc sản Gà Mía.

Tương Chấm

Tương Đường Lâm không sản xuất kiểu rầm rộ như ở các địa danh khác nhưng cũng cầu kỳ lắm. Các nguyên vật liệu phải được lựa chọn cẩn thận, từng công đoạn làm phải chính xác, tỉ mỉ mới ra được một chum tương ngon. Ngay kể cả đến chum sành đựng tương cũng phải lựa chọn loại chum sành thật già, đánh và chum kêu loong coong mới được.

Những lu tương tại Đường Lâm

Đến với Đường Lâm, món ăn không thể thiếu là rau muống chấm tương hoặc cà dầm tương, hoặc có nhiều thời gian hơn thì chủ nhà có thể chế biến món thịt luộc dầm tương để đãi khách.

Bánh tẻ

Khi đi Du lịch Hà Nội bạn sẽ khó tìm thấy món ăn ngon này, nhưng tại Đường Lâm bạn có thể dễ dàng thưởng thức món ăn dân giã độc đáo này. Bánh tẻ Đường Lâm cũng có những nét khác biệt so với các vùng khác. Bánh tẻ các nơi khác gói bằng lá chuối, hình khum khum nhưng ở đây gói bằng lá dong, có hình dáng thon dài và nhân trải đều dọc theo sống lá.

Một vài nơi pha lẫn bột gạo nếp vào với bột gạo tẻ để bánh dẻo thơm nhưng ở Đường Lâm thì chỉ có bột gạo tẻ đúng với tên gọi của bánh. Bánh tẻ ở đây có mùi thơm của lá dong, không quá nhiều mùi dầu mỡ và không có mùi hành nên khi ăn bánh không ngán và có mùi vị khá mộc mạc.

Bánh tẻ

Chè lam và kẹo dồi

Rất nhiều nhà cổ trong làng vẫn còn giữ được nghề làm kẹo này mà khi khách vào thăm nhà rất dễ dàng bắt gặp cảnh người nhà đang nấu kẹo chè lam hoặc đang cắt kẹo mời khách thưởng thức cùng với chén trà xanh. Ngay ở điếm canh cạnh đình làng Mông Phụ cũng có bà cụ bán nước chè xanh với chè lam, kẹo dồi nổi tiếng mà ngay khi tới đó khách du lịch đã sà vào hàng của cụ.

Chè lam và kẹo dồi.

Các điểm chụp hình đẹp

Đường Lâm với khung cảnh cổ kính hữu tình, là địa điểm được rất nhiều bạn trẻ lựa chọn để cho mình những bộ hình đẹp.

Cổng làng điển hình làng quê bắc bộ xưa là địa điểm không thể bỏ qua

Một khung cảnh cổ kính đầu làng

Nhiều đôi chọn khung cảnh nhà cổ cho bộ ảnh cưới của mình

Những cánh cổng, bức tường cũng là background yêu thích của các bạn trẻ

Một số bạn chọn những cánh đồng lúa ven làng làm khung cảnh cho những tấm hình của mình

Lưu trú, nghỉ ngơi tại Đường Lâm

Thường khách du lịch tới Đường Lâm trong 1 ngày vì gần Hà Nội, dễ dàng đi lại nên dịch vụ Nhà nghỉ Khách sạn ở đây không phát triển mạnh. Bạn cũng có thể đi ngược lại phía thị xã Sơn Tây, tập trung nhiều nhà nghỉ và khách sạn hơn.

Nhưng gần đây để đáp ứng nhu cầu cho những người muốn ở lại cùng chậm rãi thưởng thức không khí làng quê ở nơi đây thì cũng có nhiều gia đình mở dịch vụ homestay.

Một số gia địch phục vụ dịch vụ Homestay ở Đường Lâm.

- Homestay ở nhà cổ: Nhà ông Hùng: 04. 3260128. Nhà bà Hải Lợi: 0168. 511136. Nhà bà Dương Lan: 01664105180.   

- Homestay Đường Lâm: đây không phải nhà cổ, nhà xây kiểu giả cổ, cũng làm từ đá ong và các loại vật liệu thiên nhiên nhưng phòng đẹp như khách sạn 3-4 sao, giá khoảng 500k/phòng.

Homestay Đường Lâm.

Những gia đình này cũng phục vụ cơm trưa luôn nên các bạn có thể gọi điện để đặt trước, giá dao động dưới 100k/người, những gia đình này còn phục vụ khách thuê xe đạp để đi chơi xung quanh làng với giá 30-50k/ngày.

Mua gì về làm quà

Đến với Đường Lâm, bạn có thể mua bánh tẻ Phú Nhi, kẹo dồi chó, chè lam hoặc những chai tương thơm đượm mùi nắng về làm quà.

Lịch trình gợi ý đi Đường Lâm 1 ngày

7:00: xuất phát từ Hà Nội theo đường 21

8:30: tham quan Đền Và

9:30: có mặt ở Đường Lâm

9:30-11:30: tham quan Cổng làng Mông Phụ, Đình Làng Mông Phụ, các nhà cổ, nhà thờ Thám Hoa Giang Văn Minh.

11:30: ăn trưa

13:30: tham quan Đền thờ Phùng Hưng, Ngô Quyền, chùa Mía

15:30: tham quan Thành cổ Sơn Tây

17:00: đi về Hà Nội theo đường 32

Một số lưu ý

- Khi vào làng cần mua vé ở quầy vé ngay cổng làng, giá vé 20k/người, không nhiều nhưng thể hiện tính trách nhiệm của cá nhân với các khu vực di tích.

- Tham quan Đường Lâm thích hợp nhất là đi bộ hoặc đi xe đạp vì bạn có thể đi vào từng ngõ ngách của làng mà không phá vỡ sự tĩnh lặng, yên bình của những ngôi nhà cổ nơi đây.

- Ở một số điểm tham quan có người của ban quản lý di tích (đeo thẻ) sẽ giới thiệu về địa điểm đó cho các bạn, việc đưa tiền tips không bắt buộc nhưng những ông lão đó khá nhiệt tình giải thích cho các bạn nên chúng ta cũng nên đáp lại sự nhiệt tình của họ.

- Nếu các bạn muốn sử dụng các dịch vụ như đặt ăn trưa, homestay mà chưa liên hệ trước thì nên tìm địa điểm liên hệ trước rồi hãy đi chơi vì thường những gia đình này khi các bạn đặt mới bắt đầu làm cơm.

- Khi vào tham quan các nhà cổ, các bạn nhớ chào những người trong gia đình, xin phép một cách lịch sự, họ sẽ rất nhiệt tình đón tiếp các bạn. Nếu muốn mua gì làm quà cho người ở nhà thì các bạn có thể mua ngay ở những gia đình này thay vì ngoài chợ.