Vạn Thủy Tú

Phan Thiết - Bình Thuận - Việt nam Di tích lịch sử được yêu thích tại Phan Thiết, Bình Thuận

Vạn Thủy Tú

Vạn Thủy Tú tọa lạc trên đường Ngư Ông, phường Đức Thắng, thành phố Phan Thiết, được ngư dân Thủy Tú thiết lập vào năm Nhâm Ngọ 1762 để thờ Ông (cá voi). Lúc mới xây dựng xong cửa vạn sát ngay bờ biển, ngày nay bờ biển đã lùi xa ra ngoài 100m.

Giới thiệu Vạn Thủy Tú

Dinh Vạn Thủy

Cuối thế kỷ XVII, những ngư dân lao động của các tỉnh miền Trung lần lượt đổ bộ lên khai phá vùng đất mới còn lắm hoang vu Phan Thiết - Bình Thuận. Họ mong tránh cảnh loạn lạc, khốn cùng ở miền quê cũ, tìm được một chốn an cư lạc nghiệp lâu dài.

Sử sách và dân gian thường gọi là: “Ngũ Quảng lưu dân” (Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Thuận, Quảng Nam, Quảng Ngãi). Theo truyền thống ở miền quê cũ, họ lập ra ở ven biển các Vạn nghề cá (Vạn Chài) theo từng nhóm dân cư tập trung trước khi có chính quyền làng xã. Một trong những vạn chài ấy có tên Thủy Tú bởi nằm bên cửa biển Phan Thiết trù phú, đẹp giàu (Thủy là nước, Tú là màu mỡ, nhiều sản vật, Thủy Tú nói lên vùng biển giàu đẹp).

Cùng với lập Vạn ổn định dân cư ăn ở, Vạn nào cũng xây dinh để thờ thần Nam Hải. Từ xa xưa, theo tín ngưỡng của ngư dân Cá Voi được tôn làm Ông Nam Hải hay Nam Hải Cự Tộc Ngọc Lân Tôn Thần. Bởi khi trời giông bão, sóng to gió lớn, Ông đã tựa vào thuyền, che chắn cho thuyền không bị sóng gió nhận chìm. Khi Ông lụy (chết), làng Vạn làm tang lễ, thờ tự ở Dinh, như câu hát Bã Trạo truyền từ đời này sang đời khác:

Khôn phò nghĩa khí ai bì
Sống chơi biển Thánh, chết quy non thần.

Dinh Vạn Thủy Tú tọa lạc trên đường Ngư Ông, thuộc phường Đức Thắng, thành phố Phan Thiết. Con đường ngày nay và bến cá trước đây mang tên Ngư Ông thể hiện ý nghĩa lịch sử gắn bó giữa Ông Nam Hải với ngư nghiệp địa phương: niềm tôn kính của ngư dân cũng như niềm tin vào sự phù trợ của ông Nam Hải. Lịch sử hình thành Vạn Thủy Tú gắn liền với lịch sử hình thành thành phố Phan Thiết và tỉnh Bình Thuận của lớp ngư dân đầu tiên vào khai phá xây dựng nên một vùng biển “trên bến dưới thuyền” với ngành nghề truyền đánh bắt hải sản và chế biến nước mắm truyền thống nổi tiếng xưa nay.

Dinh Vạn Thủy Tú là một trong những Dinh Vạn lớn và cổ xưa nhất của nghề biển ở Bình Thuận. Dinh được thiết kế từ năm Nhâm Ngọ (1762) với Chính Điện, nhà Tiền Vãng và phía trước là Võ Ca. Trung tâm Chính Điện đặt khám thờ Thần Nam Hải. Bên tả khám thờ Ông Thủy (ông tổ nghề biển), bên hữu thờ Bà Thủy. Phía sau Chánh điện là nhà Tiền Vãng thờ các bậc tiền hiền, hậu hiền – những người có công khai phá dựng Làng, lập Vạn. Phía trước là nhà Võ Ca, nơi để hát bội và diễn Bã Trạo trong những kỳ tế lễ. Trong năm Vạn có năm kỳ Lệ cúng: Lệ Tế Xuân (20.02 ÂL) Lệ Hạ Nghệ (xuống nghề, cầu ngư đầu mùa 20.04.ÂL), Lệ Tế Thu (còn gọi là Lệ cúng của các chèo dọc 20.07 ÂL) và Lệ Mãn Mùa (25.08 ÂL). Ở mỗi Lệ cúng, bà con tổ chức lễ với những nghi thức cúng tế trang trọng và hội với hát bội, diễn bã trạo, giao lưu trao đổi công việc làm ăn; ngoài ra còn tổ chức đua ghe giữa các Vạn, như câu ca xưa còn truyền lại:

Dưới sông sắp đặt ghe đua
Trên bờ sửa soạn Miếu Chùa Trạo ca

Việc thờ tự, cúng tế, Lễ hội ở Vạn hướng con người về với cội nguồn, với Tổ quốc, với Tổ nghề và thắt chặt tình ái hữu tương tế.

Về giá trị kiến trúc, Dinh Vạn Thủy Tú sử dụng lối kiến trúc “Tứ Trụ”. Toàn bộ các vì kèo, rường cột, các gian đều xuất phát từ đỉnh các tứ trụ; hệ thống kết cấu gỗ đều được chọn các loại gỗ quý, các chi tiết được lắp ghép trau chuốt, chạm khắc tỉ mỉ. Đến nay so với hàng chục ngôi Vạn thờ Hải Thần dọc bờ biển Bình Thuận thì Dinh Vạn Thủy Tú có kiến trúc cổ còn giữ nguyên trạng.Trong Dinh còn lưu giữ 24 sắc phong của các vua Triều Nguyễn; lưu giữ nhiều di sản văn hóa Hán - Nôm liên quan đến nghề biển, thể hiện trong nội dung thờ phụng ở các khám tờ, tượng thờ, hoành phi, câu đối trên văn chuông Đại Hồng Chung…

Ngọc Lân thánh địa và nhà trưng bày bộ cốt ông Nam Hải

Đến tham quan Dinh Vạn Thủy Tú, qua cổng tam quan về phía tả là Ngọc Lân Thánh Địa, về phía hữu là nhà trưng bày cốt Ông Nam Hải, trước khi vào viếng dinh chính.

Theo phong tục tập quán khi phát hiện Ông lụy làng Vạn phải tổ chức đưa Ông lên bờ và tiến hành nghi thức tang lễ thỉnh linh hồn Ông nhập Vạn, chọn ngày giờ tốt để mai táng. Trước Dinh Vạn Thủy Tú có một khu đất rộng để mai táng Ông, gọi là Ngọc Lân Thánh Địa.Sau 3 năm mãn tang, thỉnh cốt Ông nhập tẩm trong Dinh Vạn. Qua 200 năm, Vạn Thủy Tú đã có 3 tẩm với trên 100 bộ cốt Ông được lưu thờ, trong đó có hàng chục bộ cốt lớn, đặc biệt có một bộ rất lớn.

Truyền thuyết dân gian kể lại rằng: sau khi xây xong Dinh Vạn có một Ông lớn trôi dạt vào bờ phía trước Dinh (lúc này biển chỉ còn cách Dinh không đầy 50 mét). Ngư dân trong bổn Vạn huy động thêm ngư dân các làng Vạn khác cùng nhau đưa Ông vào táng trong khuôn viên của Dinh Vạn Thủy Tú. Vì Ông lớn quá (dài hơn 20m, nặng hàng chục tấn) nên mãi hai ngày sau mới đưa vào mai táng được.

Năm 2003 theo nguyện vọng của bà con ngư dân và nhu cầu của khách thăm quan, cũng như phục vụ cho công tác nghiên cứu văn hóa - khoa học, Ủy ban nhân dân thành phố Phan Thiết đã đầu tư xây dựng Nhà trưng bày và phục chế lắp ráp bộ cốt Ông lớn nhất nhằm giữ gìn và bảo quản tốt hơn, tạo thuận lợi cho bà con ngư dân đến viếng và khách đến tham quan, các nhà khoa học đến nghiên cứu.Được sự trợ giúp của Phòng Bảo tồn - Viện Hải Dương học Nha Trang, công trình đã được khánh thành vào đúng dịp Lễ hội Cầu Ngư đầu mùa ngày 20.04 năm Quý Mùi (2003). Qua lưu thờ, bảo quản của nhân dân, bộ cốt Ông hầu như còn nguyên vẹn và được xác định là bộ cốt Ông lớn nhất Việt Nam và cả vùng Đông Nam Á.

Chỗ nghỉ nổi bật

Xem tất cả (282)

Bamboo Village Beach Resort & Spa

Phan Thiết

9.2 Tuyệt vời

Mia Mũi Né Resort

Phan Thiết

9.2 Tuyệt vời

Chàm Villas Resort

Phan Thiết

9.1 Tuyệt vời

Xem tất cả 282 chỗ nghỉ

Điểm tham quan nổi bật

Xem tất cả (17)

Bãi biển Hàm Thuận Nam Phan Thiết, Bình Thuận

Hòn Ghềnh Phan Thiết, Bình Thuận

Hải đăng Kê Gà Phan Thiết, Bình Thuận

Xem tất cả 17 điểm du lịch

Xem thêm Mũi Né

Nổi bật Các Khu Resort Cho Ngày Nghỉ Cuối Tuần Gần Sài Gòn

Top điểm du lịch nổi tiếng ở Mũi Né

Top Món Ngon Nổi Tiếng Mũi Né, Phan Thiết

Kinh nghiệm hữu ích đặt khách sạn tốt ở Mũi Né

Top Resort Đẹp Nhất Mũi Né

Trải nghiệm thú vị nên thử ở Phan Thiết

Xem thêm bài viết

Xem thêm về Du Lịch Mũi Né

Xem Tổng Quan

Giới Thiệu Mũi Né

Mũi Né là trung tâm du lịch của thành phố phan thiết, nổi tiếng với những đồi cát rộng mênh mang, bãi biển tuyệt đẹp và những hàng dừa cao vút bao quanh bao biển quanh năm tràn ngập ánh nắng.